Cách đây tròn một thập kỷ, vào cuối tháng 4/2014, Microsoft đã hoàn tất thương vụ mua lại mảng thiết bị cầm tay của Nokia với giá hơn 7 tỷ USD. Mục tiêu của gã khổng lồ công nghệ Mỹ là tạo ra một hệ điều hành di động thứ ba, cạnh tranh với iOS của Apple và Android của Google. Tuy nhiên, dự án Windows Phone đã nhanh chóng thất bại thảm hại, buộc Microsoft phải ghi nhận khoản lỗ khổng lồ và bán lại Nokia chỉ sau một năm, khiến hàng nghìn người mất việc.
Theo The Register, nguyên nhân dẫn đến sai lầm nghiêm trọng này là sự kết hợp tai hại giữa những quyết định nhân sự tồi tệ, một thị trường phát triển khó lường, và những sản phẩm thực sự thảm họa.
Nokia 3310 "huyền thoại" vẫn được nhiều người nhớ đến
Trước đó, Nokia từng là nhà sản xuất điện thoại hàng đầu thế giới vào những năm 1990. Hãng đi tiên phong trong việc tích hợp công nghệ Wi-Fi và nâng cao chất lượng camera trên điện thoại di động. Từ cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2000, Nokia trở thành ngôi sao sáng trong làng công nghệ toàn cầu, với thương hiệu gần như đồng nghĩa với điện thoại di động.
Nokia cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển chuẩn mạng di động GSM, nền tảng cho các công nghệ mạng thế hệ sau này. Năm 1992, hãng cho ra mắt chiếc điện thoại GSM đầu tiên trên thế giới, Nokia 1011. Đến năm 2007, Nokia chiếm tới một nửa thị phần điện thoại di động toàn cầu, với sản phẩm nổi tiếng về độ bền, sự tin cậy và tính hữu dụng.
Tuy nhiên, giống như nhiều gã khổng lồ công nghệ khác, Nokia dần trở nên tự mãn và lười biếng, trong khi các đối thủ liên tục cải tiến và đổi mới. Tháng 11/2007, tạp chí Forbes đăng tải hình ảnh CEO Nokia Olli-Pekka Kallasvuo trên trang bìa với dòng tít: "Nokia, một tỷ khách hàng - còn ai bắt kịp nhà vua?". Đây có lẽ là dấu hiệu cho thấy sự tự tin thái quá của Nokia trước làn sóng smartphone sắp ập đến.
Ảnh bìa của tạp chí Forbes số 12/11/2007 với bức hình chụp CEO Nokia kèm thông điệp tự mãn của gã khổng lồ Phần Lan trước sự xuất hiện của iPhone. Ảnh: Forbes.
Chỉ vài tháng sau khi Forbes đăng bài, Apple đã giới thiệu iPhone đầu tiên, mở ra kỷ nguyên mới của điện thoại thông minh. Nokia lúc này vẫn chưa nhận ra mối đe dọa, và tiếp tục đi theo lối mòn của mình. Hãng từ chối chuyển sang hệ điều hành Android đang lên, và quyết định gắn bó với Windows Phone của Microsoft.
Quyết định hợp tác với Microsoft cuối cùng đã đẩy Nokia vào bước đường cùng. Hệ điều hành Windows Phone tỏ ra quá yếu thế trước iOS và Android, trong khi phần cứng của Nokia cũng không còn nổi bật. Thị phần của Nokia sụt giảm nhanh chóng, và hãng buộc phải bán mình cho Microsoft vào năm 2014.
Thương vụ thâu tóm Nokia của Microsoft cuối cùng cũng thất bại. Chỉ sau một năm, Microsoft đã phải ghi nhận khoản lỗ 7,6 tỷ USD và sa thải hàng nghìn nhân viên. Dự án Windows Phone bị khai tử, và Microsoft rút lui khỏi thị trường di động.
Biểu đồ cho thấy sự suy giảm nghiêm trọng của Nokia chỉ trong thời gian từ quý III/2010 đến quý I/2011. Ảnh: Asymco.
Sự sụp đổ của Nokia, từ vị thế nhà vua điện thoại di động toàn cầu, có thể quy về một loạt quyết định sai lầm của CEO Stephen Elop, người nắm quyền điều hành hãng từ tháng 10/2010. Elop, cựu nhân viên Microsoft, là người đầu tiên lãnh đạo Nokia mà không mang quốc tịch Phần Lan.
Dưới thời Elop, giá trị thị trường của Nokia giảm trung bình 23 triệu USD mỗi ngày, khiến ông trở thành một trong những CEO tồi tệ nhất lịch sử xét về doanh số. Tuy nhiên, Elop cũng là một trong số ít người dám thừa nhận sự tụt hậu của Nokia trước Apple và Android.
Trong bản ghi nhớ nổi tiếng "Burning Platforms" gửi nhân viên, Elop chỉ ra rằng Nokia đã hoàn toàn thua kém về phần mềm, không thể cạnh tranh về phần cứng, và đang gặp khủng hoảng trầm trọng. Ông thẳng thắn: "iPhone ra mắt năm 2007 và chúng ta vẫn chưa có sản phẩm nào sánh được với trải nghiệm của họ. Android xuất hiện hơn hai năm trước và giờ đã vượt Nokia về số lượng smartphone".
Microsoft chịu khoản thâm hụt kỷ lục trong lịch sử của hãng sau thương vụ mua lại bộ phận di động của Nokia. Ảnh: CNET.
Tuy nhiên, giải pháp Elop đưa ra lại là gắn bó với hệ điều hành Windows Phone của Microsoft, thay vì chuyển sang Android đang lên. Lý do chính là vì Microsoft cam kết trả hàng tỷ USD cho Nokia nếu chỉ dùng Windows Phone. Kinh nghiệm làm việc trước đây tại Microsoft của Elop cũng là nhân tố quan trọng trong quyết định này.
Đáng tiếc, tiền của Microsoft không thể cứu Nokia, vì không thể xây dựng hệ sinh thái chỉ bằng tiền. Hơn nữa, chính Microsoft cũng lúng túng trong định hướng phát triển hệ điều hành di động. Thị phần Windows Mobile rất nhỏ và hầu như không có nhà phát triển ứng dụng nào quan tâm.
Cuối cùng, Microsoft đã phải ghi nhận khoản lỗ 7,6 tỷ USD từ thương vụ mua lại Nokia, và chính thức khai tử Windows Phone vào tháng 12/2019. Nokia, dù vẫn giữ kỷ lục điện thoại bán chạy nhất mọi thời đại với Nokia 1100, đã không còn là chính mình.
Hiện tại, smartphone mang thương hiệu Nokia được sản xuất bởi HMD Global, công ty được cấp phép sử dụng tên tuổi của hãng. Câu chuyện của Nokia là minh chứng cho thấy, ngay cả những gã khổng lồ công nghệ cũng có thể sụp đổ chỉ sau vài quyết định sai lầm.
Theo The Register, nguyên nhân dẫn đến sai lầm nghiêm trọng này là sự kết hợp tai hại giữa những quyết định nhân sự tồi tệ, một thị trường phát triển khó lường, và những sản phẩm thực sự thảm họa.
Nokia 3310 "huyền thoại" vẫn được nhiều người nhớ đến
Trước đó, Nokia từng là nhà sản xuất điện thoại hàng đầu thế giới vào những năm 1990. Hãng đi tiên phong trong việc tích hợp công nghệ Wi-Fi và nâng cao chất lượng camera trên điện thoại di động. Từ cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2000, Nokia trở thành ngôi sao sáng trong làng công nghệ toàn cầu, với thương hiệu gần như đồng nghĩa với điện thoại di động.
Nokia cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển chuẩn mạng di động GSM, nền tảng cho các công nghệ mạng thế hệ sau này. Năm 1992, hãng cho ra mắt chiếc điện thoại GSM đầu tiên trên thế giới, Nokia 1011. Đến năm 2007, Nokia chiếm tới một nửa thị phần điện thoại di động toàn cầu, với sản phẩm nổi tiếng về độ bền, sự tin cậy và tính hữu dụng.
Tuy nhiên, giống như nhiều gã khổng lồ công nghệ khác, Nokia dần trở nên tự mãn và lười biếng, trong khi các đối thủ liên tục cải tiến và đổi mới. Tháng 11/2007, tạp chí Forbes đăng tải hình ảnh CEO Nokia Olli-Pekka Kallasvuo trên trang bìa với dòng tít: "Nokia, một tỷ khách hàng - còn ai bắt kịp nhà vua?". Đây có lẽ là dấu hiệu cho thấy sự tự tin thái quá của Nokia trước làn sóng smartphone sắp ập đến.
Ảnh bìa của tạp chí Forbes số 12/11/2007 với bức hình chụp CEO Nokia kèm thông điệp tự mãn của gã khổng lồ Phần Lan trước sự xuất hiện của iPhone. Ảnh: Forbes.
Chỉ vài tháng sau khi Forbes đăng bài, Apple đã giới thiệu iPhone đầu tiên, mở ra kỷ nguyên mới của điện thoại thông minh. Nokia lúc này vẫn chưa nhận ra mối đe dọa, và tiếp tục đi theo lối mòn của mình. Hãng từ chối chuyển sang hệ điều hành Android đang lên, và quyết định gắn bó với Windows Phone của Microsoft.
Quyết định hợp tác với Microsoft cuối cùng đã đẩy Nokia vào bước đường cùng. Hệ điều hành Windows Phone tỏ ra quá yếu thế trước iOS và Android, trong khi phần cứng của Nokia cũng không còn nổi bật. Thị phần của Nokia sụt giảm nhanh chóng, và hãng buộc phải bán mình cho Microsoft vào năm 2014.
Thương vụ thâu tóm Nokia của Microsoft cuối cùng cũng thất bại. Chỉ sau một năm, Microsoft đã phải ghi nhận khoản lỗ 7,6 tỷ USD và sa thải hàng nghìn nhân viên. Dự án Windows Phone bị khai tử, và Microsoft rút lui khỏi thị trường di động.
Biểu đồ cho thấy sự suy giảm nghiêm trọng của Nokia chỉ trong thời gian từ quý III/2010 đến quý I/2011. Ảnh: Asymco.
Sự sụp đổ của Nokia, từ vị thế nhà vua điện thoại di động toàn cầu, có thể quy về một loạt quyết định sai lầm của CEO Stephen Elop, người nắm quyền điều hành hãng từ tháng 10/2010. Elop, cựu nhân viên Microsoft, là người đầu tiên lãnh đạo Nokia mà không mang quốc tịch Phần Lan.
Dưới thời Elop, giá trị thị trường của Nokia giảm trung bình 23 triệu USD mỗi ngày, khiến ông trở thành một trong những CEO tồi tệ nhất lịch sử xét về doanh số. Tuy nhiên, Elop cũng là một trong số ít người dám thừa nhận sự tụt hậu của Nokia trước Apple và Android.
Trong bản ghi nhớ nổi tiếng "Burning Platforms" gửi nhân viên, Elop chỉ ra rằng Nokia đã hoàn toàn thua kém về phần mềm, không thể cạnh tranh về phần cứng, và đang gặp khủng hoảng trầm trọng. Ông thẳng thắn: "iPhone ra mắt năm 2007 và chúng ta vẫn chưa có sản phẩm nào sánh được với trải nghiệm của họ. Android xuất hiện hơn hai năm trước và giờ đã vượt Nokia về số lượng smartphone".
Microsoft chịu khoản thâm hụt kỷ lục trong lịch sử của hãng sau thương vụ mua lại bộ phận di động của Nokia. Ảnh: CNET.
Tuy nhiên, giải pháp Elop đưa ra lại là gắn bó với hệ điều hành Windows Phone của Microsoft, thay vì chuyển sang Android đang lên. Lý do chính là vì Microsoft cam kết trả hàng tỷ USD cho Nokia nếu chỉ dùng Windows Phone. Kinh nghiệm làm việc trước đây tại Microsoft của Elop cũng là nhân tố quan trọng trong quyết định này.
Đáng tiếc, tiền của Microsoft không thể cứu Nokia, vì không thể xây dựng hệ sinh thái chỉ bằng tiền. Hơn nữa, chính Microsoft cũng lúng túng trong định hướng phát triển hệ điều hành di động. Thị phần Windows Mobile rất nhỏ và hầu như không có nhà phát triển ứng dụng nào quan tâm.
Cuối cùng, Microsoft đã phải ghi nhận khoản lỗ 7,6 tỷ USD từ thương vụ mua lại Nokia, và chính thức khai tử Windows Phone vào tháng 12/2019. Nokia, dù vẫn giữ kỷ lục điện thoại bán chạy nhất mọi thời đại với Nokia 1100, đã không còn là chính mình.
Hiện tại, smartphone mang thương hiệu Nokia được sản xuất bởi HMD Global, công ty được cấp phép sử dụng tên tuổi của hãng. Câu chuyện của Nokia là minh chứng cho thấy, ngay cả những gã khổng lồ công nghệ cũng có thể sụp đổ chỉ sau vài quyết định sai lầm.
Bàn Phím Vàng
